Οι καταναλωτικές τάσεις στην Ελλάδα αλλάζουν διαρκώς τα τελευταία χρόνια, με τη νέα γενιά των millennials να δείχνει διαφορετικές προτιμήσεις σε σχέση με το παρελθόν. Αντίστοιχα διαμορφώνονται, φυσικά, κι οι αγορές τόσο στα μεγάλα σούπερ μάρκετ, όσο και στα καταστήματα της μικρής λιανικής, με τους πελάτες να ζητούν νέα προϊόντα, αλλά ακόμη κι ολόκληρες νέες κατηγορίες προϊόντων, στις οποίες έχουν ήδη αρχίσει να στρέφονται κι οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στους ανάλογους κλάδους.
Του Στέλιου Ασλανίδη
Οι αγορές που θα «κυριαρχήσουν» την επόμενη δεκαετία
Ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελεί η τάση των βιολογικών προϊόντων και της vegan διατροφής, η οποία δείχνει ενισχυμένη και στη χώρα μας. Τα σχετικά προϊόντα έχουν αρχίσει να «κερδίζουν» τα ράφια μικρών και μεγάλων καταστημάτων, προσφέροντας μία νέα κατηγορία, με σημαντικό περιθώριο κέρδους, η οποία, μάλιστα, φαίνεται να αποτελεί και το άμεσο μέλλον ακόμη και στη μικρή λιανική.
Επτά αναδυόμενες διατροφικές και καταναλωτικές τάσεις
Τα νέα δεδομένα στις διατροφικές συνήθειες και τις καταναλωτικές τάσεις της αγοράς κατέγραψε αναλυτικά η νέα μεγάλη έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ). Στο πλαίσιο της παγκόσμιας ημέρας διατροφής της 16ης Οκτωβρίου και με αφορμή το 10ο Συνέδριο ΙΕΛΚΑ FMCG2030, το ΙΕΛΚΑ πραγματοποίησε μελέτη που καταγράφει τις αλλαγές τις οποίες διέρχονται οι διατροφικές και καταναλωτικές τάσεις των Ελλήνων. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2019, με δείγμα 950 καταναλωτές από όλη την Ελλάδα, και τα αποτελέσματα αναδεικνύουν 7 διατροφικές και καταναλωτικές τάσεις οι οποίες αναμένεται να διαμορφώσουν τον κλάδο των σούπερ μάρκετ και των προμηθευτών τους την επόμενη δεκαετία. Συγκεκριμένα, η έρευνα κατέγραψε τις εξής 7 τάσεις:
1. Χορτοφαγία-Χορτοφαγική Διατροφή
Οι διεθνείς δημογραφικές εξελίξεις κι οι πολιτισμικές αλλαγές, σε συνδυασμό με τις παραγωγικές δυνατότητες της παγκόσμιας οικονομίας για παραγωγή ζωικών πρωτεϊνών, αποτελούν παράγοντες που συμβάλλουν στην παγκόσμια αύξηση των καταναλωτών που επιλέγουν τη χορτοφαγική δίαιτα. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχουν χώρες, όπως η Σουηδία, όπου το ποσοστό των χορτοφάγων φτάνει ακόμα και το 15%, ενώ σε χώρες όπως η Ινδία ξεπερνάει το 35%. Στην Ελλάδα, το ποσοστό των καταναλωτών που δηλώνουν χορτοφάγοι δεν ξεπερνά το 3%, αλλά υπάρχει ένα έντονο ενδιαφέρον για αύξηση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών, το οποίο είναι σημαντικά πιο έντονο από άλλες χώρες (βλ. σχήμα 1), με το 62% του κοινού να δηλώνει ότι έχει αυξήσει την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, με στόχο τη βελτίωση της υγείας του.
2. Εναλλακτικά τρόφιμα
Η προαναφερθείσα τάση αναμένεται να κάνει πιο έντονη την αναζήτηση για εναλλακτικά υλικά, τρόφιμα και προϊόντα, προκειμένου να καλυπτούν οι υπάρχουσες διατροφικές συνήθειες. Προϊόντα, όπως το φυτικό τυρί, τα φυτικά γάλατα κ.λπ., υπάρχουν ήδη στην ελληνική αγορά, με το επόμενο βήμα να είναι το κρέας εργαστηρίου ή από φυτικά συστατικά. Υπάρχει, άλλωστε, ήδη ένα καταναλωτικό κοινό που κάνει τις συγκεκριμένες διατροφικές επιλογές, αν και σε χαμηλότερο ποσοστό, σε σχέση με το εξωτερικό. Χαρακτηριστικό είναι ότι, όπως φαίνεται στο σχήμα 2, το 25% του κοινού θεωρεί αυτές τις επιλογές πιο υγιεινές, έναντι του 51% στις ΗΠΑ.
3. Νέες γεύσεις
Η πολυπολιτισμικότητα, η πρόσβαση στο διαδίκτυο κι οι τάσεις που προαναφέρθηκαν οδηγούν την επιθυμία του καταναλωτικού κοινού για νέες γεύσεις και ποικιλία διαφορετικών επιλογών. Το 71% του κοινού δηλώνει ότι του αρέσει να ανακαλύπτει καινούργιες γεύσεις (ποσοστό μεγαλύτερο από το 67% των ΗΠΑ), ενώ το 66% δηλώνει ότι η ποικιλία ειδών είναι βασικός παράγοντας για την επιλογή σημείου πώλησης. Ήδη σήμερα οι εταιρείες τροφίμων πειραματίζονται με νέους συνδυασμούς γεύσεων, προσπαθώντας να καλύψουν αυτή την ανάγκη, ενώ κι οι λιανεμπορικές επιχειρήσεις επεκτείνουν το κωδικολόγιό τους με νέες κατηγορίες και νέα προϊόντα.
4. Αύξηση των σνακ και του φαγητού ευκολίας
Ο έντονος ρυθμός ζωής στην καθημερινότητα, η αύξηση της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης κι οι δημογραφικές αλλαγές διαμορφώνουν ένα καταναλωτικό κοινό με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Πρόκειται για ένα κοινό το οποίο έχει περιορισμένο χρόνο για να αφιερώσει στη μαγειρική και το οποίο όλο και πιο συχνά λειτουργεί τις βραδινές ώρες. Το κοινό αυτό αναζητά όλο και περισσότερο εύκολες λύσεις, για να καλύψει τη διατροφή του, αντικαθιστώντας τα γεύματα με τα σνακς και την κλασική μαγειρική με τις έτοιμες λύσεις, αξιοποιώντας όλο και πιο πολύ το food delivery. Οι αλλαγές αυτές επηρεάζουν τόσο τη βιομηχανία προϊόντων, η οποία καλείται να απαντήσει με νέα προϊόντα, όσο και το λιανεμπόριο, το οποίο πρέπει να παρέχει πλέον λύσεις και όχι μόνο προϊόντα.
5. Υγεία και διατροφή
Σε αντίθεση με την προηγούμενη τάση, η πλειοψηφία των καταναλωτών (κι ειδικά οι μεγαλύτερες ηλικίες) φαίνεται να αφιερώνει όλο και περισσότερο χρόνο για τον σχεδιασμό-προγραμματισμό της διατροφής τους, ως αποτέλεσμα της αύξησης του επιπέδου εκπαίδευσης και του μέσου προσδόκιμου ζωής. Το κοινό θέλει να είναι πιο υγιές για περισσότερο χρόνο. Η υγεία, όπως φαίνεται στο σχήμα 5, είναι αλληλένδετη με τη διατροφή (88%), ενώ η υγιεινή διατροφή είναι αλληλένδετη με τη μαγειρική (89%). Το κοινό στρέφεται σε πιο υγιεινές επιλογές για τη διατροφή του κι οι επιχειρήσεις θα πρέπει να είναι προετοιμασμένες να απαντήσουν σε αυτή την ανάγκη, καθώς το τι είναι υγιεινό, σε ένα μεγάλο βαθμό, είναι ασαφές για μεγάλες ομάδες του αγοραστικού κοινού.
«Προϊόντα όπως το φυτικό τυρί και τα φυτικά γάλατα υπάρχουν ήδη στην ελληνική αγορά, με το επόμενο βήμα να είναι το κρέας εργαστηρίου ή από φυτικά συστατικά.»
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι μια από τις τροφές η οποία ενοχοποιείται όλο και περισσότερο στα μάτια του καταναλωτικού κοινού ως ανθυγιεινή είναι η ζάχαρη. Η στροφή προς εναλλακτικές πηγές, όπως είναι η ζαχαρίνη κι η στέβια, φαίνεται ότι κερδίζει έδαφος, με το 28% του κοινού να επιλέγει αυτές τις εναλλακτικές. Παράλληλα, ένα 38% του κοινού δηλώνει ότι γενικότερα αποφεύγει την κατανάλωση γλυκών και ζάχαρης, με το – θεωρητικό – αθροιστικό ποσοστό να φτάνει το 66%, αφήνοντας πλέον μία μειοψηφία να παραμένει αφοσιωμένη στην παραδοσιακή κρυσταλλική επιλογή.
