Στα σούπερ μάρκετ θα πωλούνται από το νέο έτος Φαρμακευτικά Προϊόντα Γενικής Διάθεσης, σύμφωνα με την τελευταία υπουργική απόφαση, πάνω στο ζήτημα. Ωστόσο, οι περισσότερες εταιρείες του χώρου είναι σκεπτικές ως προς την εφαρμογή του νόμου και προς το παρόν, κρατούν τα χαρτιά τους κλειστά για το αν θα συμμετέχουν στον συγκεκριμένο χώρο.
Της Μαρίας Γεωργιάδου
Φαρμακευτικά Προϊόντα Γενικής Διάθεσης στα σούπερ μάρκετ
Η λιανική πώληση των ΓΕ.ΔΙ.ΦΑ. (Γενικής Διάθεσης Φάρμακα) επιτρέπεται μόνο από τα νομίμως λειτουργούντα φαρμακεία, καθώς και από καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος λιανικής διάθεσης τροφίμων και ποτών, της κατηγορίας ΙΙΙ της υπ’ αριθ. Υ1γ/Γ.Π./96967/2012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β’ 2718).
Αυτό δηλαδή αφορά καταστήματα:
- υπεραγοράς τροφίμων (σούπερ μάρκετ)
- παντοπωλείου
Πρέπει να σημειωθεί, ότι τα καταστήματα στα οποία επιτρέπεται η λιανική διάθεση ΓΕ.ΔΙ.ΦΑ., απαγορεύεται να πωλούν φάρμακα που δεν έχουν καταταγεί στην υποκατηγορία των ΓΕ.ΔΙ.ΦΑ., σύμφωνα με την άδεια κυκλοφορίας τους και τα εγκεκριμένα προς τον σκοπό αυτό στοιχεία τoυς, καθώς και να διενεργούν πωλήσεις χονδρικώς.
Με απλά λόγια, δεν έχουν τη νόμιμη άδεια για πώληση φαρμάκων που δεν έχουν ενταχθεί στη λίστα του ΕΟΦ (αναλυτικά η λίστα παρακάτω).
Σύμφωνα με τη νομοθεσία, οποιοδήποτε νομικό ή φυσικό πρόσωπο (πλην λειτουργούντων νομίμως φαρμακείων) διατηρεί κατάστημα στο οποίο δικαιούται και προτίθεται να πωλεί λιανικώς ΓΕ.ΔΙ.ΦΑ. με βάση την παρούσα, οφείλει να το γνωστοποιήσει προς τη Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας της Περιφερειακής Ενότητας του τόπου του καταστήματος διάθεσης.
Ο κατάλογος των ΓΕ.ΔΙ.ΦΑ. περιλαμβάνει 216 από τα συνολικά 1.582 ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ., κατά συνέπεια, όπως επισημαίνει το υπουργείο Υγείας, το ποσοστό των Μη Συνταγογραφούμενων Φαρμάκων που θα μπορούν να διατίθενται και εκτός φαρμακείων δεν ξεπερνά το 13%.
Στη σχετική γνωστοποίηση προς την ως άνω Διεύθυνση της κατά τόπον αρμόδιας Περιφερειακής Ενότητας, θα πρέπει να περιέχονται απαραιτήτως τα εξής στοιχεία:
- Το όνομα ή η επωνυμία, το Α.Φ.Μ. του νομικού ή φυσικού προσώπου που διατηρεί το κατάστημα.
- Η έδρα του, καθώς και το κατάστημα ή τα καταστήματα, στα οποία θα πωλούνται τα ΓΕ.ΔΙ.ΦΑ.
- Ο αριθμός, η ημερομηνία και η αρχή έκδοσης της αδείας λειτουργίας των καταστημάτων αυτών, καθώς και η ημερομηνία έναρξης της δραστηριότητας πώλησης των ΓΕ.ΔΙ.ΦΑ.
Πριν την ως άνω γνωστοποίηση και τη δηλωθείσα ημερομηνία έναρξης της δραστηριότητας πώλησης ΓΕ.ΔΙ.ΦΑ., δεν επιτρέπεται η λιανική πώλησή τους και επιβάλλονται οι εκ του νόμου προβλεπόμενες κυρώσεις.
Οι κατά τόπον αρμόδιες Περιφερειακές Ενότητες καταρτίζουν κατάλογο καταστημάτων (πλην εκείνων που διαθέτουν άδεια ιδρύσεως φαρμακείου) που πωλούν λιανικώς ΓΕ.ΔΙ.ΦΑ., σύμφωνα με τις ανωτέρω δηλώσεις, που τον αναρτούν στο διαδίκτυο.
Τι λέει ο νόμος
Επιλέξαμε τις πιο ουσιαστικές παρατηρήσεις του νόμου, για να καταλάβετε τι ακριβώς επιτρέπεται να έχετε στα καταστήματά σας:
- Οι συσκευασίες των φαρμάκων να είναι μικρές σε τέτοιο βαθμό που, σε συνδυασμό με την περιεκτικότητα, η συνολική ποσότητα του φαρμάκου να μην ξεπερνά δόση που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τον λήπτη.
- Σε κάθε περίπτωση κατάταξης φαρμακευτικού προϊόντος στα ΓΕ.ΔΙ.ΦΑ., εφαρμόζονται αναλόγως τα αναφερόμενα στο άρθρο 99 της κοινής υπουργικής απόφασης Δ.ΥΓ3α/Γ.Π.32221/2013 (ΦΕΚ Β’ 1049).
- Τα ΓΕ.ΔΙ.ΦΑ. φυλάσσονται στο κατάστημα λιανικής πώλησης σε διακριτό χώρο, με ευκρινή σήμανση «ΦΑΡΜΑΚΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΔΙΑΘΕΣΗΣ – ΓΕ.ΔΙ.ΦΑ.».
- Στον ίδιο χώρο και σε σημείο εμφανές για τον καταναλωτή θα τοποθετείται πινακίδα διαστάσεων τουλάχιστον 15×25 εκ., με το ακόλουθο περιεχόμενο: «Ο ΕΟΦ ΕΝΗΜΕΡΩΝΕΙ ΟΤΙ ΣΕ ΧΩΡΟ ΕΚΤΟΣ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟΥ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ Η ΠΩΛΗΣΗ ΜΟΝΟ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΠΟΥ ΦΕΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΤΟΥΣ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΥΚΛΟ ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ ΑΝΑΓΡΑΦΕΤΑΙ «ΓΕ.ΔΙ.ΦΑ.» ΜΕ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ ΧΡΩΜΑ ΚΑΙ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΕΙ ΟΤΙ Η ΑΛΟΓΙΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΕΓΚΥΜΟΝΕΙ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ. ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΑ ΤΟ ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ ΚΑΘΕ ΦΟΡΑ ΠΟΥ ΛΑΜΒΑΝΕΤΕ ΚΑΠΟΙΟ ΦΑΡΜΑΚΟ. ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ Η ΠΩΛΗΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΚΑΤΩ ΤΩΝ 18 ΕΤΩΝ». Το ίδιο κείμενο θα αναγράφεται και στα αγγλικά.
- Απαγορεύεται η πώληση ΓΕ.ΔΙ.ΦΑ. σε ανηλίκους. Επίσης απαγορεύεται η πώληση άνω των δύο ίδιων συσκευασιών ανά ΓΕ.ΔΙ.ΦΑ., ανά συναλλαγή.
- Απαγορεύεται η πώληση φαρμάκων εξ αποστάσεως από τα καταστήματα στα οποία επιτρέπεται η λιανική διάθεση ΓΕ.ΔΙ.ΦΑ., πέραν των φαρμακείων, που έχουν νόμιμα πιστοποιηθεί ως ηλεκτρονικά φαρμακεία βάσει της κοινής υπουργικής απόφασης Γ5(β)/Γ.Π. οικ. 20293/2016 (ΦΕΚ 787 Β’/23-3-2016).
- Κατά τα λοιπά, εφαρμόζονται οι διατάξεις της φαρμακευτικής νομοθεσίας.
Σύρετε για να διαβάσετε τη συνέχεια του άρθρου…
Ιωάννης Νικολόπουλος
«Δίπλα μου έχω φαρμακείο»
Στο Ελληνικό βρίσκεται το μίνι μάρκετ του κ. Ιωάννη Νικολόπουλου, που δήλωσε στο περιοδικό μας: «Το κατάστημά μου διαθέτει μόνο depon και κάποια από τα αναλγητικά αναβράζοντα χάπια. Τα εμπορεύομαι μόνο και μόνο για την περίπτωση που είναι κλειστά τα φαρμακεία, ώστε να εξυπηρετώ τους πελάτες μου, καθώς δεν έχουν σημαντική αγοραστική κίνηση. Δε γνωρίζω τον καινούριο αυτό νόμο, αλλά δεν είμαι σίγουρος εάν με συμφέρει ιδιαίτερα η πώληση και άλλων φαρμάκων, γιατί δίπλα ακριβώς βρίσκεται το φαρμακείο. Γενικά, όμως, πιστεύω πως είναι κάτι επίφοβο, ειδικά για κάποιον που δεν έχει σπουδάσει και δεν γνωρίζει το αντικείμενο».
.
Το κέρδος
Ο EOΦ κάλεσε τις φαρμακευτικές εταιρίες που έχουν σχετική άδεια να υποβάλουν αίτηση ένταξης στον κατάλογο με τα ΓE.ΔI.ΦA., ενώ δηλώνει ότι η διαδικασία θα ολοκληρώνεται μέσα σε 60 ημέρες, (με την αυτονόητη προϋπόθεση ότι ο υποβαλλόμενος φάκελος είναι πλήρης και δεν απαιτούνται συμπληρωματικά στοιχεία).
Ενδεχομένως, για αρκετές φαρμακοβιομηχανίες, η είσοδος στην αγορά της λιανικής να αποτελεί μία σημαντική πηγή ρευστότητας εν μέσω των νέων εισπρακτικών μέτρων που επιβάλλονται από την κυβέρνηση.
Μεταξύ άλλων στα ΓE.ΔI.ΦA. που μπορούν να διατίθενται σε φαρμακεία και σε σούπερ μάρκετ είναι τα παυσίπονα, τα αντιόξινα σκευάσματα (για την αντιμετώπιση της καούρας), τα υπακτικά (για την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας), τα κολλύρια, οι αναλγητικές κρέμες, τα αντικνησμώδη και τα αντιπυρετικά.
Τα συγκεκριμένα σκευάσματα αποτελούν τουλάχιστον το 13% της συνολικής αγοράς των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων, προσδιορίζοντας τον τζίρο στα περίπου 30 εκατ. ευρώ, όταν η συνολική αγορά στα ιδιωτικά φαρμακεία, με βάση την IMS Health, ήταν περί τα 3,7 δισ. ευρώ, το 2016. Τα σούπερ μάρκετ προσδοκούν ότι θα υπάρξει αύξηση του τζίρου τους, σε μία περίοδο που τα κέρδη συρρικνώνονται και ο τζίρος μειώνεται.
Πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι τρεις στους δέκα Έλληνες (31%) αγόρασαν πέρυσι βιταμίνες και συμπληρώματα διατροφής. Τα καλλυντικά και οι βιταμίνες είναι στη 10η και 14η θέση αντίστοιχα, στη λίστα με τα προϊόντα με τις συχνότερες online αγορές στην Ελλάδα.
Τα φάρμακα
O ΕΟΦ ανήρτησε στην ιστοσελίδα του τη λίστα Φαρμάκων Γενικής Διάθεσης (ΓΕ.ΔΙ.ΦΑ) η οποία περιλαμβάνει 40 δραστικές ουσίες που θα μπορούν να πωληθούν και στα σούπερ μάρκετ. Η κατάρτιση του καταλόγου έγινε από ειδική επιστημονική επιτροπή στον ΕΟΦ, με τη συμμετοχή του Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου.
Πρόκειται για σκευάσματα με βάση τη δραστική ουσία παρακεταμόλη, την οποία περιέχουν ευρείας κυκλοφορίας αναλγητικά και αντιπυρετικά φάρμακα, το ακετυλοσαλικυλικό οξύ (ασπιρίνη), σκευάσματα για τους πόνους των μυών, τον πονόλαιμο, την ακμή, αντιόξινα προϊόντα, αντισηπτικά της στοματικής κοιλότητας, αντισταμινικά για τοπική χρήση και άλλα.
Μεταξύ των κριτηρίων που θα πρέπει να πληροί η νέα κατηγορία είναι:
- Τα φάρμακα να προορίζονται για αντιμετώπιση προφανούς συμπτώματος (π.χ. κεφαλαλγία, ναυτία κ.ά).
- Οι οδηγίες τους να είναι απλές.
- Οι αλληλεπιδράσεις τους με άλλες συχνά χορηγούμενες θεραπείες να είναι ελάχιστες και –εφόσον υπάρχουν– να είναι χαμηλού κινδύνου.
- Οι συνθήκες φύλαξης και διακίνησης να είναι σύμφωνες με τα εγκεκριμένα στοιχεία της άδειας κυκλοφορίας τους.
H εξωτερική συσκευασία των φαρμάκων που θα μπουν στα ράφια των σούπερ μάρκετ θα εχει ανεξίτηλο προτυπωμένο πράσινο κύκλο, εντός του οποίου θα αναγράφεται με πορτοκαλί χρώμα η λέξη «ΓE.ΔI.ΦA.».
Σύρετε για να διαβάσετε τη συνέχεια του άρθρου…
Νίκος Καλαϊτζάκης
«Διαθέτω τα βασικά»
Για τη διάθεση φαρμάκων, ο κ. Νίκος Καλαϊτζακης μας είπε: «Το κατάστημά μου διαθέτει φάρμακα και φαρμακευτικά προϊόντα, όπως ασπιρίνες, depon, hansaplast, οινόπνευμα κ.τ.λ. Τα εμπορεύομαι κυρίως για να εξυπηρετώ τους πελάτες μου σε κάποια έκτακτη ανάγκη, καθώς δεν αφήνουν μεγάλο κέρδος. Δε γνώριζα τον συγκεκριμένο νόμο. Δε νομίζω, όμως, να συμπεριλάβω περισσότερα φάρμακα στο εμπόρευμά μου. Δε θα ήθελα. Ο καθένας στο είδος του, όπως λένε. Δηλαδή, το φαρμακείο να πουλάει τα φάρμακα και εγώ τα προϊόντα που ήδη έχω στο μαγαζί μου».
Προϋποθέσεις
Υπενθυμίζουμε ότι σύμφωνα με την εισήγηση της επιτροπή εργασίας σχετικά με τα φάρμακα που θα κατατάσσονται στον κατάλογο φαρμάκων που θα μπορούν να διατίθενται και εκτός φαρμακείων (ΓΕ.ΔΙ.ΦΑ.), θα πρέπει να πληρούνται οι εξής προϋποθέσεις.
- Να είναι ήδη ενταγμένα στην κατηγορία των ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ. χωρίς να συντρέχουν νεότερα επιστημονικά δεδομένα για την επανεξέταση της κατάταξής τους ως συνταγογραφούμενα.
- Να είναι φάρμακα που αντιμετωπίζουν συμπτώματα εύκολης αυτοδιάγνωσης και αντιμετώπισης, τα οποία είναι προφανή και δεν συγχέονται με συμπτώματα άλλης νόσου.
- Η οδηγία του δοσολογικού σχήματος να είναι απλή.
- Οι αλληλεπιδράσεις τους με άλλες συχνά χορηγούμενες θεραπείες να είναι ελάχιστες και, εφόσον υπάρχουν, να είναι χαμηλού κινδύνου.
- Να μη χρειάζονται ιδιαίτερες συνθήκες φύλαξης και διακίνησης.
- Οι συσκευασίες τους να είναι μικρές και, σε συνδυασμό με την περιεκτικότητα, η συνολική ποσότητα του φαρμάκου να μην ξεπερνά δόση που να μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή του λήπτη.
- Να μην υπάρχουν έγκριτες και τεκμηριωμένες ενδείξεις για σοβαρούς κινδύνους από τη μακροχρόνια χρήση τους από τη δημοσιευμένη βιβλιογραφία, σε επιστημονικά περιοδικά που διαθέτουν κριτική επιτροπή αξιολόγησης.
Η Υπουργική Απόφαση
Στην Υπουργική Απόφαση αναφέρονται αναλυτικά οι οδηγίες που πρέπει να ακολουθήσουν οι Κάτοχοι Άδειας Κυκλοφορίας (Κ.Α.Κ.) για την κατάταξη των προϊόντων τους στην υποκατηγορία ΓΕ.ΔΙ.ΦΑ.
Πιο συγκεκριμένα, η υπουργική απόφαση προβλέπει ότι τα φάρμακα που θα εντάσσονται στη συγκεκριμένη υποκατηγορία θα πρέπει:
- Να έχουν ήδη καταταγεί στην υποκατηγορία των Μη Συνταγογραφούμενων Φαρμάκων (ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ).
- Να μη συντρέχουν νεότερα επιστημονικά δεδομένα για επανεξέταση της κατάταξής τους.
- Να είναι φάρμακα αντιμετώπισης προφανούς συμπτώματος (π.χ. κεφαλαλγία, ναυτία κ.ά).
- Οι οδηγίες τους να είναι απλές.
- Οι αλληλεπιδράσεις τους με άλλες συχνά χορηγούμενες θεραπείες να είναι ελάχιστες και –εφόσον υπάρχουν– να είναι χαμηλού κινδύνου.
- Οι συνθήκες φύλαξης και διακίνησης να είναι σύμφωνες με τα εγκεκριμένα στοιχεία της άδειας κυκλοφορίας τους.
- Να μην υπάρχουν σοβαρές και τεκμηριωμένες ενδείξεις από τη δημοσιευμένη βιβλιογραφία, σε έγκριτα περιοδικά που διαθέτουν κριτική επιτροπή αξιολόγησης, για σοβαρούς κινδύνους από τη μακροχρόνια χρήση των φαρμάκων αυτών.
Φαρμακευτικές εταιρείες
Έπειτα από έρευνα που πραγματοποιήσαμε στις πιο γνωστές φαρμακευτικές εταιρείες, διαπιστώσαμε ότι προς το παρόν, ο περισσότερες δηλώνουν ότι δεν θα προβούν σε καμία κίνηση. Ωστόσο, κάποιες εξέφρασαν την πιθανότητα στο μέλλον να το σκεφτούν, εφόσον ο νόμος τηρείται κανονικά και δεν αλλάξει. Εντελώς αρνητική ήταν πάντως για την τοποθέτηση των ΓΕ.ΔΙ.ΦΑ. σε διευρυμένο δίκτυο διανομής η Bayer Ελλάς.
Συγκεκριμένα, η κ. Σόνια Μουσαβερέ, Head of Communications/PGA της εταιρείας δήλωσε:
«H BayerHellas διατηρεί την αποκλειστική διάθεση στα φαρμακεία των μη συνταφογραφούμενων προϊόντων της που συμπεριλαμβάνονται στη λίστα ΓΕ.ΔΙ.ΦΑ. Στη χώρα μας, το δίκτυο των 10.500 περίπου φαρμακείων, με ευρεία γεωγραφική διασπορά και εκτεταμένο ωράριο, καλύπτει επαρκώς τις ανάγκες των καταναλωτών, η υγεία των οποίων αποτελεί βασική προτεραιότητα της εταιρείας μας».
Εν αρχή ην μνημόνιο…
Η τοποθέτηση των ΓΕ.ΔΙ.ΦΑ., που αποτελούν υποκατηγορία των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων (ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ.), στα ράφια των σούπερ μάρκετ, αποτελεί μνημονιακή δέσμευση.
Το αντίστοιχο μοντέλο, λειτουργεί εδώ και χρόνια σε πολλές χώρες της Ευρώπης, όπως και στις ΗΠΑ, διευκολύνοντας τους πολίτες και τον υγιή ανταγωνισμό στην εν λόγω αγορά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ενστάσεις ή αμφιλεγόμενα περιστατικά που επαναφέρουν συνεχώς στο φως το ζήτημα της προάσπισης της δημόσιας υγείας.
Στην Ελλάδα, παρά τις έντονες διαφωνίες που εκφράζουν τα μέλη του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου, σχετικά με τη δυνατότητα αγοράς φαρμάκων σε σημεία όπως σούπερ μάρκετ και παντοπωλεία, η δημιουργία της υποκατηγορίας των ΓΕ.ΔΙ.ΦΑ. αποτελεί μέρος της συμφωνίας του Αυγούστου του 2015 με τους Θεσμούς.
Κατερίνα Γκοροβέτση
«Όσοι το γνωρίζουν, τα αγοράζουν»
Η υπάλληλος του καταστήματος επί της οδού Πλαστήρα στην περιοχή Χαριλάου της Θεσσαλονίκης, κ. Κατερίνα Γκοροβέτση, μίλησε στο περιοδικό μας για τη διάθεση φαρμακευτικών και παραφαρμακευτικών προϊόντων στο μαγαζί, στο οποίο εργάζεται. «Στο μαγαζί μας διαθέτουμε depon, έμπλαστρα, hansaplast κ.τ.λ., τα οποία είναι αλήθεια πως τα ζητάει ο κόσμος. Όχι πολλοί, γιατί ενδεχομένως να μην το γνωρίζουν όλοι ότι τέτοιου είδους προϊόντα διατίθενται στο κατάστημά μας, όμως, όσοι το ξέρουν, τα προμηθεύονται από εμάς», σχολίασε αρχικά, για να προσθέσει: «Επίσης, μερικές φορές μας ζητούν βιταμίνες, όμως, –για την ώρα τουλάχιστον– δεν έχουμε!». Αξίζει να σημειωθεί ότι τα προαναφερθέντα δεν είναι σε περίοπτη θέση μέσα στο κατάστημα.
