Ενεργειακή κρίση και Covid-19. H ατζέντα της ΕΕ για την αντιμετώπιση των άμεσων επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης στους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την έκτακτη υποστήριξη του εισοδήματος.
Τoυ Στέφανου Παπαπολυμέρου
Μέτρα ενίσχυσης των επιχειρήσεων ετοιμάζει η κυβέρνηση.
Η ενίσχυση των επιχειρήσεων και των ευάλωτων νοικοκυριών, λόγω του κύματος της ενεργειακής ακρίβειας σε συνδυασμό με την προϋπάρχουσα κρίση λόγω της πανδημίας, τέθηκε στο μικροσκόπιο των ελληνικών αρχών, στο πλαίσιο των προτάσεων της ΕΕ για την αντιμετώπιση των απότομων αυξήσεων στις τιμές της ενέργειας. Οι ιλιγγιώδεις επιβαρύνσεις στην ενέργεια δείχνουν ότι τα 500 εκατ. ευρώ που θα διαθέσει η κυβέρνηση είναι μόνο η αρχή, καθώς δεν επαρκούν για να καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες στήριξης. Έτσι, σε συνδυασμό με τα υφιστάμενα χρηματοδοτικά εργαλεία, η προσοχή εστιάζεται στη δυνατότητα της κυβέρνησης να παρέχει στήριξη σε βιομηχανίες και επιχειρήσεις, χωρίς όμως να θίγονται οι ευρωπαϊκοί κανόνες ανταγωνισμού περί κρατικών ενισχύσεων. Στην πράξη, οι κρατικές ενισχύσεις προς επιχειρήσεις μπορούν να έχουν διάφορες μορφές, όπως επιχορηγήσεις, πάσης φύσεως επιδοτήσεις, εγγυήσεις δανείων, φορολογικές απαλλαγές / εκπτώσεις, ρυθμίσεις / διαγραφές χρεών, καθώς και εκπτώσεις / μειώσεις ασφαλιστικών εισφορών. Ωστόσο, δεν είναι όλες οι κρατικές ενισχύσεις μη συμβατές με το Ενωσιακό Δίκαιο, καθώς η παρέμβαση του κράτους κρίνεται πολλές φορές απαραίτητη για τη διασφάλιση της ομαλής και αποδοτικής λειτουργίας της οικονομίας, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της στήριξης των επιχειρήσεων λόγω της ενεργειακής ακρίβειας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ατζέντα της ΕΕ για την αντιμετώπιση των άμεσων επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης στους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την έκτακτη υποστήριξη του εισοδήματος για καταναλωτές σε ενεργειακή φτώχεια – μέσω κουπονιών ή μερικής πληρωμής λογαριασμών – με έσοδα από το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Ρύπων, προσωρινές αναβολές πληρωμών λογαριασμών, παροχή εγγυήσεων για να αποφευχθούν αποσυνδέσεις από το δίκτυο και χρηματοδότηση εταιρειών ή βιομηχανιών στο πλαίσιο των ενωσιακών κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις.
Οι δυνατότητες χρηματοδότησης
Εν τω μεταξύ, ρευστότητα ύψους 1,5 δισ. ευρώ είναι διαθέσιμη αυτή τη στιγμή για τη χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων της χώρας, μέσω πέντε χρηματοδοτικών εργαλείων της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (ΕΑΤ) και των εμπορικών και συνεταιριστικών τραπεζών και ενός δανειοδοτικού επενδυτικού προγράμματος που διαχειρίζεται το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων. Ειδικότερα, είναι ήδη ενεργά πέντε χρηματοδοτικά εργαλεία προϋπολογισμού 1,43 δισ. ευρώ, ενώ από τον Δεκέμβριο αναμένεται να ενεργοποιηθεί από την ΕΑΤ και τις εγχώριες τράπεζες ένα ειδικό νέο εγγυοδοτικό ταμείο, συνολικού προϋπολογισμού 62,5 εκατ. ευρώ. Ορισμένα από τα ανωτέρω εργαλεία προϋπολογισμού χορηγούν δάνεια επενδυτικού σκοπού και άλλα δάνεια κεφαλαίου κίνησης για την κάλυψη των έκτακτων αναγκών που έχει δημιουργήσει η πανδημία. Κοινό χαρακτηριστικό όλων είναι οι ευνοϊκοί όροι δανειοδότησης, καθώς για τα τέσσερα παρέχεται εγγύηση στο 80% των δανείων, ενώ τα άλλα δύο είναι χωρίς επιτόκιο για τα δύο πρώτα χρόνια. Εξ αυτών, πιο κοντά στις ανάγκες ρευστότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων είναι τα εξής:
Επιχειρηματική χρηματοδότηση
Με το πρόγραμμα επενδυτικών δανείων της δράσης «Επιχειρηματική Χρηματοδότηση» του Ταμείου Επιχειρηματικότητας ΙΙ (ΤΕΠΙΧ ΙΙ) χρηματοδοτούνται υπό σύσταση, νεοσύστατες, νέες και υφιστάμενες, πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις των επιλέξιμων οικονομικών κλάδων, που αναπτύσσουν βιώσιμη επιχειρηματική δράση στην ελληνική επικράτεια. Τα χορηγούμενα δάνεια είναι επενδυτικού σκοπού και το ύψος τους μπορεί να κυμαίνεται από 25.000 ευρώ έως 1,5 εκατ. ευρώ. Η διάρκεια αποπληρωμής είναι 5-10 έτη, με δυνατότητα περιόδου χάριτος έως 36 μήνες, ενώ τα δάνεια είναι άτοκα για τα δύο πρώτα χρόνια. Τα δάνεια αφορούν είτε ανεξάρτητα, είτε επενδυτικά σχέδια που εντάχθηκαν σε προγράμματα κρατικής ενίσχυσης και δεν έχουν υλοποιηθεί. Οι συνεργαζόμενες τράπεζες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα είναι οι: Τράπεζα Πειραιώς, Alpha Bank, Eurobank, Εθνική Τράπεζα, Τράπεζα Αττικής, Παγκρήτια Τράπεζα, Συνεταιριστική Τράπεζα Χανίων, Συνεταιριστική Τράπεζα Ηπείρου, Συνεταιριστική Τράπεζα Θεσσαλίας και Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας.
Ταμείο Εγγυοδοσίας Covid-19 (γ’ κύκλος)
Ο τρίτος κύκλος του Ταμείου Εγγυοδοσίας Επιχειρήσεων Covid-19 αφορά μικρομεσαίες επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών έως ένα εκατομμύριο ευρώ. Το δάνειο κεφαλαίου κίνησης, καλύπτεται με εγγύηση στο 80% από την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα. Το ποσό του αρχικού κεφαλαίου του δανείου, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί ως κεφάλαιο κίνησης, δεν υπερβαίνει το ένα από τα παρακάτω, όποιο είναι μικρότερο:
• 250.000 ευρώ ή
• το 25% του συνολικού κύκλου εργασιών της επιχείρησης κατά το έτος 2019 ή
• το ποσό που προκύπτει από τις ανάγκες ρευστότητας που πρέπει να καλύψει ο δικαιούχος από την ημερομηνία χορήγησης για τους επόμενους 18 μήνες.
Σημειώνεται ότι οι ανάγκες ρευστότητας θα πρέπει να καθορίζονται μέσω αυτοπιστοποίησης από τον δικαιούχο (μέσω υποβολής σχεδίου ρευστότητας). Οι τράπεζες που συμμετέχουν στο Ταμείο Εγγυοδοσίας Επιχειρήσεων Covid-19 είναι οι εξής: Εθνική Τράπεζα, Τράπεζα Πειραιώς, Eurobank, Alpha Bank, Attica Bank, Optima Bank και ProCredit Bank. Οι συνεταιριστικές τράπεζες που συμμετέχουν είναι οι: Ηπείρου, Παγκρήτια, Θεσσαλίας, Καρδίτσας, Κεντρικής Μακεδονίας και Χανίων.
Ταμείο Ανάπτυξης Δυτικής Μακεδονίας
Το Ταμείο Ανάπτυξης Δυτικής Μακεδονίας (ΤΑΔΥΜ) είναι το πρώτο περιφερειακό χρηματοδοτικό εργαλείο που συστήθηκε με κεφάλαια της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας. Στόχος του είναι να χορηγηθούν αμέσως δάνεια ύψους περίπου 20 εκατομμυρίων ευρώ στις τοπικές επιχειρήσεις. Το ύψος κάθε δανείου μπορεί να είναι από 5.000 έως 50.000 ευρώ και καθορίζεται για τις υφιστάμενες επιχειρήσεις έως το 25% του κύκλου εργασιών της επιχείρησης κατά το έτος 2019, ενώ για νεοϊδρυόμενες επιχειρήσεις έως το 100% των αναγκών ρευστότητας, όπως αυτές τεκμηριώνονται από αναλυτικό πλάνο, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες ρευστότητας από την ημερομηνία χορήγησης του δανείου και για τους επόμενους 18 μήνες. Σημειώνεται ότι τα δάνεια είναι άτοκα για τα δύο πρώτα χρόνια, καθώς οι τόκοι καλύπτονται από την ΕΑΤ. Οι τράπεζες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα του Ταμείου Δυτικής Μακεδονίας είναι οι: Τράπεζα Πειραιώς, Alpha Bank, Eurobank, Εθνική Τράπεζα και Τράπεζα Αττικής.
