Tο γλύκισμα που αγαπούν όλα τα παιδιά, μικρά και μεγάλα, δεν είναι άλλο από τη σοκολάτα. Υπάρχουν άπειρες επιλογές πλέον από τις εταιρείες, τόσο σε γεύσεις όσο και σε μεγέθη. Οι πωλήσεις της σοκολάτας βασίζονται σε μεγάλο ποσοστό στα σημεία της μικρής λιανικής και αυτός είναι ένας λόγος που οι εταιρείες προσπαθούν να κατέχουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χώρο σε κάθε μέρος, ώστε να προωθούνται τα δικά τους προϊόντα.
Της Αριάδνης Φωτοπούλου
Η γλυκιά απόλαυση που πάντα ζητούν οι καταναλωτές
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, 4 στις 10 σοκολάτες που τρώνε οι Έλληνες πωλούνται από τα περίπτερα. Ένας διόλου ευκαταφρόνητος αριθμός, εάν αναλογιστεί κανείς ότι τα μάρκετ έχουν μεγαλύτερη ποικιλία. Και όμως η λογική της αγοράς έρχεται συνοδευτικά, μαζί με τα τσιγάρα συνήθως, οπότε είναι η επιπρόσθετη αγορά.
Σύμφωνα με στοιχεία της ΙCΑΡ, οι ετήσιες πωλήσεις σοκολάτας ανέρχονται συνολικά σε περίπου 22.000 τόνους, που μεταφράζεται σε 225 εκατ. ευρώ. Μάλιστα, πρώτη στις προτιμήσεις του καταναλωτικού κοινού είναι η σοκολάτα σε μορφή πλάκας, που κατέχει περίπου το 49% του τζίρου. Ακολουθούν οι bitter σοκολάτες, γεγονός που δείχνει ότι οι Έλληνες ακολουθούν πλέον τη διεθνή τάση και προτιμούν τα πιο υγιεινά προϊόντα.
Το 21% κατέχουν τα σοκολατάκια, οι γεμιστές σοκολάτες και οι γκοφρέτες.
Μπορεί η σοκολάτα να μην αποτελεί βασικό είδος διατροφής, ωστόσο, πάντα οι καταναλωτές την προτιμούν και την τιμούν δεόντως. Οι περισσότερες πωλήσεις γίνονται το χειμώνα και αυτός είναι και ο λόγος που υπάρχει μια σχετική στασιμότητα στον κλάδο, καθώς το καλοκαίρι στην Ελλάδα έχει επιμηκυνθεί και αυτό έχει ως συνέπεια τις χαμηλότερες πωλήσεις, μεγαλύτερο διάστημα από το σύνηθες.
Οι σοκολατοποιίες στην Ελλάδα όμως δεν μένουν με «σταυρωμένα χέρια», εφόσον προσπαθούν συνεχώς να δημιουργήσουν νέα προϊόντα, τα οποία δεν απευθύνονται μόνο σε μικρούς καταναλωτές, αλλά σε όλες τις ηλικίες. Εταιρείες όπως η Νestle, η ΙΟΝ, η Κraft Foods Ηellas (Παυλίδης), η Οscar, η Αstir προσπαθούν να λανσάρουν στην αγορά συνέχεια νέα είδη, για να προσελκύουν τους καταναλωτές.
Για να ονομαστεί ένα προϊόν σοκολάτα, σύμφωνα με τον Κώδικα Τροφίμων και Ποτών, πρέπει να περιέχει βούτυρο κακάο, η αναλογία του οποίου διαφέρει ανάλογα με το είδος της σοκολάτας.
Είδη σοκολάτας
• Μαύρη σοκολάτα (υγείας ή bitter): Εκτός από βούτυρο κακάο, περιέχει επιπλέον ζάχαρη και κακαόμαζα σε ποσοστό από 35-40% έως 75% (σπανίως και παραπάνω). Όσο μεγαλύτερη είναι η περιεκτικότητα μιας σοκολάτας σε κακάο τόσο πιο πικρή γεύση αποκτά.
• Κουβερτούρα: Χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική. Η μόνη διαφορά της από τη μαύρη σοκολάτα είναι το ποσοστό κακάο που περιέχει, το οποίο δεν ξεπερνάει το 35-40%.
• Σοκολάτα γάλακτος: Περιέχει, εκτός από βούτυρο κακάο, κακαόμαζα, γάλα και ζάχαρη.
• Λευκή σοκολάτα: Στα συστατικά της συγκαταλέγεται η ζάχαρη, πιθανώς γάλα, αλλά όχι κακαόμαζα. Στην Ελλάδα, η κατανάλωσή της είναι πολύ περιορισμένη. Με την ευκαιρία να ξεκαθαρίσουμε ότι δεν περιέχει καθόλου σοκολάτα. Στην καλύτερη περίπτωση είναι φτιαγμένη από «βούτυρο του κακάο», δηλαδή πρακτικά μόνο φυτικό λίπος, γάλα, ζάχαρη και βανίλια. Στη χειρότερη περίπτωση περιέχει άλλα φυτικά βούτυρα και τεχνητά γευστικά πρόσθετα γεύσης κακάο. Δεν περιέχει επίσης κανένα από τα δραστικά φαρμακολογικά συστατικά της μαύρης σοκολάτας. Η λευκή σοκολάτα λοιπόν δεν είναι σοκολάτα, αλλά ένα κοινό γλυκό.
• Γεμιστή σοκολάτα: Σε οποιοδήποτε είδος σοκολάτας μπορούν να προστεθούν επιπλέον υλικά, όπως ξηροί καρποί (π.χ. φουντούκια, αμύγδαλα) ή γέμιση, όπως πραλίνα (επεξεργασμένοι ξηροί καρποί σε μορφή πάστας), πορτοκάλι, καραμέλα κ.λπ.
• Βιολογική σοκολάτα: Είναι πιο ακριβή από τα υπόλοιπα είδη σοκολάτας, αλλά θεωρείται προϊόν ποιότητας, με υψηλή περιεκτικότητα σε κακαόμαζα.
Τα συστατικά της σοκολάτας
• Φλαβονοειδή: Αντιοξειδωτικές ουσίες με δράση κατά της γήρανσης (δεν περιέχονται στη λευκή σοκολάτα).
• Βούτυρο κακάο: Έχει εξαιρετικές θρεπτικές ιδιότητες στο δέρμα.
• Μαγνήσιο: Διεγείρει την ανάπτυξη των κυττάρων της επιδερμίδας. Τονώνει και βελτιώνει τη διάθεση.
• Καφεΐνη: Δρα ως διεγερτικό στον οργανισμό, ενώ παράλληλα τονώνει το δέρμα.
• Θεοβρωμίνη: Διεγείρει τον καρδιακό μυ και το νευρικό σύστημα. Βρίσκεται σε μεγαλύτερο ποσοστό στη μαύρη σοκολάτα.
• Φαινυλαιθυλαμίνη: Προκαλεί καλή διάθεση.
Ιωάννης Τσικάκης
«Πιο πολλή σοκολάτα το χειμώνα!»
Ο ιδιοκτήτης του καταστήματος στην οδό Μαυροκορδάτου, κ. Ιωάννης Τσικάκης, μίλησε για την κατανάλωση σοκολάτας τώρα το καλοκαίρι συγκριτικά με το χειμώνα και τόνισε πως «το χειμώνα ο κόσμος καταναλώνει πολλή σοκολάτα!
Τώρα το καλοκαίρι σαφώς λιγότερο! Από εταιρείες έχουμε στο κατάστημά μας Lacta, ION κ.ά. Ψαχνόμαστε και μας ενδιαφέρει να έχουμε όλες τις γεύσεις, ενώ οι τιμές μας δεν έχουν μεγάλη απόκλιση από εκείνες στα σουπερμάρκετ».
Λάουρα Αποστολίδου
«Πιο πολλά είδη το χειμώνα»
Η υπάλληλος του καταστήματος επί της οδού Αγίων Πάντων στη δυτική Θεσσαλονίκη, κα Λάουρα Αποστολίδου, μίλησε στο περιοδικό μας για τη σοκολάτα: «Αυτήν τη στιγμή έχουμε στο κατάστημα 4-5 διαφορετικά είδη, λόγω καλοκαιριού, ενώ το χειμώνα είναι σαφώς πολύ περισσότερα. Από γεύσεις τις έχουμε όλες ή σχεδόν όλες» για να προσθέσει: «Οι τιμές είναι στα ίδια επίπεδα με εκείνες στα σουπερμάρκετ. Ο κόσμος αγοράζει σοκολάτες».
Η έλλειψη του κακάο
Υπάρχουν σενάρια ότι η αγαπημένη σοκολάτα μπορεί να καταστεί σε λίγα χρόνια πανάκριβη για το μέσο καταναλωτή. Η αιτία βρίσκεται στην Αφρική, καθώς η παραγωγή κακάου στη Δυτική Μαύρη Ήπειρο συνεχώς μειώνεται, λόγω νέων ασθενειών από τις οποίες προσβάλλονται τα κακαόδεντρα και της μη αναπλήρωσης των γερασμένων δέντρων. Το αποτέλεσμα είναι η τιμή του κακάου να σημειώνει αλλεπάλληλα ρεκόρ.
Κάποιοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι εάν αυτή η κατάσταση συνεχιστεί, σε 20 χρόνια η αυθεντική σοκολάτα από κακάο θα κοστίζει όσο και το χαβιάρι: από 2.000 ευρώ το κιλό και πάνω. «Θα είναι τόσο δυσεύρετη και ακριβή ώστε ο μέσος καταναλωτής απλώς δεν θα μπορεί να την αγοράσει» έχει δηλώσει ο Τζον Μέισον, εκτελεστικός διευθυντής και ιδρυτής του Συμβουλίου Ερευνών για την προστασία της φύσης, με έδρα την Γκάνα.
Αξιοσημείωτο επίσης είναι ότι δύο από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες παραγωγής σοκολάτας στον κόσμο, η εταιρεία Barry Callebaut Group, με έδρα την Ελβετία, και η βρετανική Mars, προειδοποίησαν με ανακοινώσεις τους, ήδη από τα τέλη του 2014, ότι η συνεχιζόμενη έλλειψη του κακάο στην παγκόσμια αγορά θα επιφέρει αναπόφευκτα την έλλειψη, αλλά και την αύξηση στην τιμή της σοκολάτας.
Παράλληλα, η ζήτηση για σοκολάτα αυξάνεται σταθερά με ποσοστό 2-2,5% κάθε χρόνο. Την ίδια στιγμή η παραγωγή του κακάο στη Βραζιλία (που στο παρελθόν ήταν η δεύτερη χώρα στον κόσμο στις εξαγωγές του προϊόντος) μειώθηκε τα τελευταία χρόνια δραστικά εξαιτίας κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών λόγων.
Η ζήτηση σε χώρες της Ασίας και, ειδικότερα, στην Ινδία, γνωρίζει τεράστια αυξητική τάση. Η Ένωση Παραγωγών Κακάο του Εκουαδόρ (UNOCACE) έχει ανακοινώσει ότι τροφοδοτεί τα μέλη της με κλώνους εξαιρετικού αρωματικού κακάο, ανθεκτικού στις κακές καιρικές συνθήκες, ώστε να επιλυθεί το πρόβλημα.
Η ιστορία της σοκολάτας
Η ιστορία της σοκολάτας ξεκινά περίπου στο 600 π.Χ., στην Κεντρική Αμερική, από τη φυλή των Μάγιας, όπου τη θεωρούν «τροφή των θεών». Οι Μάγιας, κατά τη μετακόμισή τους στις βόρειες περιοχές της Νοτίου Αμερικής, παίρνουν μαζί τους τα πολύτιμα γι’ αυτούς κακαόδεντρα. Κάπως έτσι η καλλιέργεια εξαπλώνεται και περνά στους διαδόχους των Mάγιας στους Αζτέκους. Οι Αζτέκοι όχι μόνο εξακολουθούν να θεοποιούν το κακαόδεντρο, μα δεν διστάζουν να μετατρέψουν τους πολύτιμους καρπούς του ως μέσο για εμπορικές συναλλαγές.
Φαίνεται πως ρόφημα σοκολάτας δοκίμασε ο Χριστόφορος Κολόμβος φτάνοντας στην Καραϊβική το 1502 και το βρήκε σχεδόν αηδιαστικό. Οι Αζτέκοι όμως δεν πτοούνται από τη συμπεριφορά του Κολόμβου και του προσφέρουν κάμποσους καρπούς ως δώρο κατά την επιστροφή του στην πατρίδα. Εκείνος εξακολουθεί να μη συγκινείται και τους πετά στη θάλασσα.
Ένας άλλος Ισπανός θαλασσοπόρος, ο Φερδινάνδος Κορτέζ, ξεμπαρκάρει με το πλήρωμά του στο Μεξικό και δοκιμάζει το μαύρο υγρό. Αν και δεν εντυπωσιάζεται από τη γεύση του, εξακολουθεί να το πίνει γιατί συνειδητοποιεί πως αυτός και το προσωπικό του, πίνοντάς το, αντλούν περισσότερη αντοχή και ενέργεια στη δουλειά. Εντυπωσιάζεται από τις τελετουργίες που του αποδίδουν οι ιθαγενείς, κυρίως κατά την εποχή της συγκομιδής των καρπών, ενώ ταυτόχρονα συνειδητοποιεί και αντιλαμβάνεται την αξία των σπόρων που λειτουργούν ως μέσο ανταλλαγής σε εμπορικές συναλλαγές. Το γεγονός τον πονηρεύει και δίνει την απαιτούμενη προσοχή. Επιστρέφοντας στην πατρίδα του, το 1527, κρύβει στα αμπάρια του καραβιού μεγάλες ποσότητες από τα πολύτιμα σπόρια του κακαόδεντρου.
Γιώργος Στάμου
Hey! I am first heading line feel free to change me
«Έχει πέσει η κατανάλωση σοκολάτας»
Ο υπάλληλος του καταστήματος επί της οδού Φιλιππουπόλεως, κ. Γιώργος Στάμου, δήλωσε για την αγοραστική κίνηση της σοκολάτας. «Τα τελευταία χρόνια, τα χρόνια της κρίσης, έχει πέσει η κατανάλωση της σοκολάτας. Και η διαφορά ανάμεσα στο χειμώνα και στο καλοκαίρι είναι, επίσης, μεγάλη. Εμείς προσπαθούμε οι τιμές μας να είναι σύμφωνες με αυτές που προτείνουν οι εταιρείες και να μην έχουμε μεγάλες αποκλίσεις. Διαθέτουμε σοκολάτες ION, Lacta, Milka και όλων των γεύσεων».
Μιχάλης Ντούρος /span>
«Υπάρχει καλό περιθώριο κέρδους»
«Φέρνουμε στο κατάστημά μας ΙΟΝ, Lacta, Παυλίδης, Nestle (Crunch), Kinder και μπορώ να πω ότι πιο πολύ πουλάει η ΙΟΝ. Φέρνουμε και πιο περίεργες γεύσεις. Όσο διαφημίζονται οι εταιρείες πουλάνε, αλλά δεν μένουν μόνιμοι πελάτες σε αυτά τα προϊόντα γιατί είναι και πιο ακριβά.
Ο κόσμος απλώς περνάει μια φάση που τα αγοράζει, η οποία κάποια στιγμή τελειώνει. Περισσότερη κίνηση στις σοκολάτες έχει ο χειμώνας. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι τις πρώτες εβδομάδες του μήνα που πληρώνεται ο κόσμος ψωνίζει πιο πολύ. Αυτό συμβαίνει βέβαια με όλα τα προϊόντα. Επίσης να τονίσω ότι υπάρχει καλό περιθώριο κέρδους και κυμαίνεται γύρω στο 30%-40% επί της τιμής». Όσον αφορά τη διαφορά της τιμής με τα σουπερμάρκετ, δηλώνει ότι: «Υπάρχει μια απόκλιση στην τιμή από τα σουπερμάρκετ, γύρω στο 20% πιο ακριβά, ίσως και περισσότερο».
Κάπως έτσι οι καρποί του κακαόδεντρου, όπως και τα άλλα προϊόντα του νέου κόσμου, η βανίλια, ο καπνός και οι πατάτες, επιβιβάζονται στην Ευρώπη και μαζί τους ξεκινά μια νέα γαστρονομική επανάσταση για τους Ευρωπαίους. Στην Ιταλία η σοκολάτα φτάνει το 1594 με τον Φραντζέσκο Καρλέτι. Στη Γερμανία ο Γιόχαν Βολκάμερ, σε ένα ταξίδι του στη Νάπολη, το 1640, ανακαλύπτει τη σοκολάτα. Οι Γερμανοί αρχίζουν πρώτοι να τη χρησιμοποιούν και ως δυναμωτικό φάρμακο.
Η Αγγλία ανακάλυψε τη σοκολάτα κάπως καθυστερημένα, το 1657. Η δημοτικότητα της σοκολάτας εξαπλώνεται πια γρήγορα και ο αγώνας για το μονοπώλιό της βρίσκεται σε μεγάλη ένταση, κυρίως ανάμεσα στους Ισπανούς και στους μεγαλεμπόρους Ολλανδούς. Η Ελβετία ανακάλυψε τη σοκολάτα το 1667, όταν ο δήμαρχος της Ζυρίχης, επισκεπτόμενος τις Βρυξέλλες, μαγεύεται από τη γεύση της και κατά την επιστροφή του παίρνει μαζί του τα πολύτιμα φακελάκια. Το πάθος των Ελβετών γεννιέται και το 1819 ιδρύουν στο Βεβέ την πρώτη σοκαλατοποιία της Ευρώπης.
Παρ’ όλη την εξάπλωση και τη χρήση της, η μεγάλη χρήση της σοκολάτας γίνεται από τους Ιταλούς, που αρχίζουν να την απολαμβάνουν στα πρώτα καφέ τις Φλωρεντίας, ζεστή με γάλα και μπισκότα, κίνηση που γρήγορα υιοθετείται και από τους γείτονες Γάλλους, Ελβετούς και Γερμανούς. Στην Αμερική το πρώτο εργοστάσιο σοκολάτας εμφανίζεται το 1763, για να ακολουθήσει αυτό της Βαρκελώνης το 1780.
Η σοκολάτα στην Ελλάδα
Η Ελλάδα γνωρίζει τη σοκολάτα σχεδόν τελευταία στην Ευρώπη. Το 1841 ένας δαιμόνιος επιχειρηματίας, ο Σπυρίδωνας Παυλίδης, στήνει στη γωνία των οδών Αιόλου και Βίσσης ένα μικρό γλυκισματοποιείο, όπου μαζί με τα μπισκότα αμυγδάλου, φτιάχνει και την πρώτη ελληνική σοκολάτα υγείας.
Το 1852, με τη βοήθεια ενός Πολωνού τεχνικού, αρχίζει να παρασκευάζει στο υπόγειο του ζαχαροπλαστείου του σοκολάτα με εργαλεία Ski Genetis, κάτι που είχε μεγάλη επιτυχία στην αθηναϊκή κοινωνία. Το 1861 φέρνει από την Ευρώπη ένα χειροκίνητο μηχάνημα για την παρασκευή της πρώτης μάζας της σοκολάτας.
Το 1860 προσλαμβάνει ως υπάλληλο τον Δημήτριο, τον οποίο αργότερα τον παντρεύει με την ανιψιά του με βασιλικό διάταγμα. Αυτός φέρνει την πρώτη ατμομηχανή στην Αθήνα για τις ανάγκες του εργοστασίου και μια παγωτομηχανή από τη Γαλλία, κάτι που θεωρήθηκε ιστορικό γεγονός στην Αθήνα. Όταν ο Σπύρος Παυλίδης πεθαίνει, ο Δημήτρης αγοράζει ένα μεγάλο κτήμα δέκα στρεμμάτων στην οδό Πειραιώς και μεταφέρει εκεί το εργοστάσιο της σοκολάτας. Φέρνει από το εξωτερικό τα πιο σύγχρονα μηχανήματα σοκολατοποιίας.
Συγχρόνως, αναπτύσσει και τη βιομηχανία ζαχαροπλαστικής. Κάθε χρόνο ταξιδεύει στη Γαλλία και στην Ελβετία και φέρνει τεχνίτες, πρώτες ύλες και άλλα προϊόντα. Σπουδάζει το γιο του, Αλέξανδρο, χημικό μηχανικό, και μπαίνει και αυτός στη δουλειά το 1900. Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η φήμη του έχει εξαπλωθεί σε όλη την Ελλάδα και τη Μ. Ασία. Το όνομα Παυλίδης έχει γίνει συνώνυμο με τη σοκολάτα. Σήμερα η εταιρεία Παυλίδης έχει περάσει στην ιδιοκτησία της ελβετικής Jacobs Suchard.
Η διατροφική αξία της σοκολάτας
Η βιολογική αξία της σοκολάτας οφείλεται στις πρωτεΐνες και στους υδατάνθρακες που αποτελούν τα κύρια συστατικά της. Περιέχει τόσες περίπου πρωτεΐνες όσες και το κρέας, ενώ έχει λιγότερα λιπαρά συστατικά, τα οποία βεβαίως είναι φυσικά.
Η περιεκτικότητά της σε υδατάνθρακες είναι ελάχιστα χαμηλότερη από τα όσπρια. Τα συστατικά της αφομοιώνονται από τον οργανισμό το ίδιο εύκολα με τα συστατικά του κρέατος και των φυσικών τροφίμων, αλλά πολύ πιο γρήγορα. Γι’ αυτό δίνουν άμεσα ενέργεια, όποτε την έχουμε ανάγκη. Αυτό οφείλεται στη ζάχαρη που περιέχεται στη σοκολάτα, η οποία απελευθερώνει ενέργεια σε ταχύτερους ρυθμούς. Η σοκολάτα δεν παχαίνει όταν η κατανάλωσή της γίνεται με μέτρο και σύνεση, κάτι που ισχύει βεβαίως και για τις περισσότερες τροφές. Το βούτυρο κακάο που περιέχει από διατροφικής άποψης ανήκει στα «καλά» λίπη, όπως όλα τα φυτικά, που επηρεάζουν ελάχιστα ή και καθόλου τα επίπεδα της χοληστερίνης.
