Οι αυτόματοι πωλητές αποτελούν ήδη μία επιλογή για τα μίνι μάρκετ, τα περίπτερα και γενικότερα τη μικρή λιανική, η οποία μπορεί να γίνει ακόμη πιο σημαντική στο μέλλον, με βάση και τη ζήτηση από τους καταναλωτές στη μετά CoVid-19 εποχή.
Του Βάιου Τασούλα
Νέα δυναμική μετά την πανδημία του κορωνοϊού
H πανδημία του κορωνοϊού έχει διαμορφώσει νέα δεδομένα σε ολόκληρη την αγορά, με τάσεις να παγώνουν και άλλες να εμφανίζονται… καυτές, αυξάνοντας τις προοπτικές τους για το μέλλον. Σε ολόκληρο τον κόσμο, ο CoVid-19 και τα Lockdown που επιβλήθηκαν εξαιτίας του επηρέασαν το σύνολο του πληθυσμού και δημιούργησαν νέες συνήθειες και στην κατανάλωση, πολλές από τις οποίες ήρθαν για να μείνουν. Η ασφάλεια στην αγορά αποτέλεσε κυρίαρχο παράγοντα καθ’ όλη τη διάρκεια της εν λόγω πανδημίας. Έτσι, οι ανέπαφες συναλλαγές εκτινάχθηκαν σε ολόκληρο τον πλανήτη, και φυσικά και στην Ελλάδα. Το γεγονός αυτό ευνόησε, επίσης, τους αυτόματους πωλητές, μια αγορά γνωστή εδώ και δεκαετίες σε ολόκληρο τον κόσμο, η οποία αναδείχθηκε εν μέσω κορωνοϊού, καθώς επιτρέπει την πώληση προϊόντων χωρίς άμεσο πωλητή και χωρίς την επαφή με άλλους ανθρώπους.
Αυξήθηκε η γκάμα των προϊόντων
Όπως και στην Ελλάδα, έτσι και στις περισσότερες χώρες του εξωτερικού, οι αυτόματοι πωλητές είναι κυρίως γνωστοί για την πώληση προϊόντων στις κατηγορίες των τροφίμων και ποτών, με κωδικούς σε αναψυκτικά, σνακ και καφέ. Είναι χαρακτηριστικό μάλιστα ότι το 62% των 579.000 αυτόματων πωλητών στη Γερμανία προσφέρουν καφέ και άλλα ζεστά ροφήματα. Εν μέσω πανδημίας, όμως, αυξήθηκε σημαντικά η γκάμα των προϊόντων, αφού υπήρξε μεγάλη ζήτηση για περισσότερες επιλογές: Μικροπράγματα που ξεχνά κανείς όταν πάει για ψώνια στο σούπερ μάρκετ, αλλά που είναι τελείως απαραίτητα, όπως οι μπαταρίες, τα ξυραφάκια, το χαρτί υγείας και τα χαρτομάντιλα, απέκτησαν νέα δυναμική στους αυτόματους πωλητές. Την ίδια ώρα, μεγάλη ζήτηση έχουν στην παρούσα φάση τα αυτόματα μηχανήματα, ειδικά από επαγγελματίες που διαθέτουν τα προϊόντα τους άμεσα στους καταναλωτές, όπως είναι οι γαλακτοπαραγωγοί, οι κρεοπώλες και οι αρτοποιοί.
Αυτόματοι πωλητές στα μίνι μάρκετ
Η πλειοψηφία των παραπάνω προϊόντων, βέβαια, είναι ανταγωνιστική για τα μίνι μάρκετ, μια και τα τελευταία προσδοκούν να βγάλουν το κέρδος τους μέσα από την πώληση των συγκεκριμένων κωδικών. Δείχνουν όμως και τη νέα τάση μετά τον κορωνοϊό για περισσότερες ανέπαφες συναλλαγές και μεγαλύτερη –έστω και επιφανειακά– ασφάλεια στις αγορές των καταναλωτών. Παρ’ όλα αυτά, την ίδια ώρα υπάρχει και μία σειρά από αυτόματους πωλητές για μίνι μάρκετ, που διατίθενται ήδη στην αγορά, προσφέροντας συγκεκριμένες λύσεις στους επαγγελματίες της.
Πρόκειται για τους αυτόματους πωλητές καρτών και τσιγάρων, οι οποίοι αφορούν δύο κατηγορίες προϊόντων που περισσότερο δημιουργούν προβλήματα παρά φέρνουν έσοδα στα καταστήματα της μικρής λιανικής. Όσον αφορά την πώληση καρτών κινητής, η κατάσταση στην εγχώρια αγορά παραμένει μπερδεμένη. Με τις πληρωμές καρτών να έχουν εκτοξευθεί το τελευταίο διάστημα, πολλά μίνι μάρκετ είναι αναγκασμένα να χάνουν λεφτά για να μη στερήσουν το συγκεκριμένο προϊόν από τους πελάτες τους, ενώ κάποιοι επαγγελματίες το έχουν διακόψει τελείως, με συνέπεια την απώλεια κάποιων καταναλωτών, αλλά εντέλει την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Μία τακτική που έχει αρχίσει να καθιερώνεται πια στην αγορά, όμως χωρίς να είναι 100% διασφαλισμένη, είναι αυτή της έξτρα προμήθειας. Η πλειοψηφία των μίνι μάρκετ έχει επιβάλει πια μία «ταρίφα» της τάξης των 50 λεπτών, για να έχει ένα μίνιμουμ περιθώριο κέρδους από τη συγκεκριμένη διαδικασία πώλησης, χωρίς να αποφεύγει όμως ανά περιπτώσεις και την γκρίνια των πελατών της. Αντίστοιχη είναι η εικόνα και στα τσιγάρα. Αποτελούν τον μεγαλύτερο «κράχτη» για τα καταστήματα της μικρής λιανικής, αλλά και το μεγαλύτερο βάρος για τους επαγγελματίες της αγοράς.
Η πώλησή τους, ειδικά μετά από πληρωμές με κάρτα, αποφέρει μηδαμινά έσοδα στα μίνι μάρκετ, τα περίπτερα και τα ψιλικατζίδικα, αλλά ελάχιστοι παίρνουν την απόφαση να τα βγάλουν από τα ράφια τους, καθώς είναι το Νο1 προϊόν για την προσέλκυση πελατών στο κατάστημα, τουλάχιστον για όσο διάστημα δεν λανσάρεται η πώλησή τους και από τα σούπερ μάρκετ. Παράλληλα όμως και η αγορά τους έχει δυσκολέψει ιδιαίτερα μετά την οικονομική κρίση στην Ελλάδα την προηγούμενη δεκαετία, καθώς η μείωση των προμηθευτών σε επίπεδα μονοπωλίου έχει δημιουργήσει παράλογες πρακτικές, όπως η υποχρεωτική αγορά συγκεκριμένων ποσοτήτων κάθε φορά, αλλά και η προπληρωμή του συνολικού κόστους των προϊόντων.
Οι αυτόματοι πωλητές για τσιγάρα και κάρτες κινητής τηλεφωνίας προσφέρουν μία διαφορετική επιλογή στις πωλήσεις των μίνι μάρκετ.
Πιθανή λύση σε κάρτες κινητής και τσιγάρα
Οι αυτόματοι πωλητές, λοιπόν, μπορούν να αποτελέσουν μία πιθανή λύση στο παραπάνω πρόβλημα, ειδικά αν βελτιωθούν μελλοντικά τα μηχανήματα που προσφέρονται στα μίνι μάρκετ. Ακόμη και σήμερα όμως, στην αγορά διανέμονται αυτόματοι πωλητές τόσο για κάρτες κινητής όσο και για τσιγάρα, που στην ουσία απαλλάσσουν τους επαγγελματίες της μικρής λιανικής από αυτή την ταλαιπωρία. Τα έσοδα μπορεί να μην αυξάνονται ιδιαίτερα ούτε στη μία περίπτωση ούτε στην άλλη, όμως δεν υπάρχει επίσης και η σχετική επιβάρυνση στον επαγγελματία, γιατί μπορεί να προσφέρει κανονικά τις δύο κατηγορίες προϊόντων στους πελάτες του, χωρίς να χρειάζεται ο ίδιος το παραμικρό μπάτζετ κάθε μήνα για την αγορά τους. Τα μίνι μάρκετ μπορούν, δηλαδή, μέσω των αυτόματων πωλητών, να πωλούν τσιγάρα και κάρτες κινητής τηλεφωνίας χωρίς να ξοδεύουν τα ίδια τίποτα.
Η λειτουργία και τα πλεονεκτήματα
Οι εταιρείες που διαθέτουν αυτόματους πωλητές στην Ελλάδα είναι πολύ λίγες αυτή τη στιγμή, καθώς η ανάπτυξή τους στην εγχώρια αγορά δεν ήταν μεγάλη προ κορωνοϊού. Η κύρια πρακτική ήταν η παροχή του μηχανήματος σε ένα κατάστημα και η παραλαβή των εσόδων ανά τακτά χρονικά διαστήματα, με ένα μικρό ποσοστό να αναλογεί και στον ιδιοκτήτη του μίνι μάρκετ ή του περιπτέρου. Αυτόματους πωλητές κινητής τηλεφωνίας διανέμει στην ελληνική αγορά η εταιρεία Posit, η οποία δραστηριοποιείται στην ηλεκτρονική πώληση άυλων προπληρωμένων προϊόντων, προσφέροντας και υπηρεσίες πληρωμών λογαριασμών και αποδοχής καρτών. Όσον αφορά τους αυτόματους πωλητές, η Posit προσφέρει στην αγορά μίνι επιτοίχιους αυτόματους πωλητές, στους οποίους ο καταναλωτής επιλεγεί το προϊόν που θέλει να αγοράσει και, πληρώνοντας το αντίτιμο, παραλαμβάνει το voucher με τον κωδικό pin.
Όπως ανέφεραν στο περιοδικό «Mini Market & Μικρή Λιανική», οι συγκεκριμένοι αυτόματοι πωλητές διαθέτουν τα εξής πλεονεκτήματα:
• είναι απλοί και φιλικοί στη χρήση,
• προσφέρουν εξοικονόμηση του χρόνου εξυπηρέτησης του πελάτη, καθώς δεν απαιτείται η φυσική
παρουσία του εμπόρου,
• δέχονται χαρτονομίσματα και κέρματα,
• η συλλογή των χρημάτων γίνεται από εισπράκτορα της εταιρείας.
Βαγγέλης Βασίλακας
«Με τον αυτόματο πωλητή δεν χρειάζεσαι μπάτζετ»
Ένα από τα μίνι μάρκετ που έχουν δώσει «ψήφο εμπιστοσύνης» στους αυτόματους πωλητές είναι και αυτό του κ. Βαγγέλη Βασίλακα, επί της οδού Ουρανοπόλεως στην Αθήνα. «Έχω λύσει το πρόβλημα με τον συγκεκριμένο αυτόματο πωλητή για κάρτες (σ.σ. το μηχάνημα της φωτογραφίας), καθώς δεν επηρεάζει καθόλου το μπάτζετ μου. Το κέρδος από την πώληση καρτών είναι ελάχιστο έτσι και αλλιώς, αλλά τουλάχιστον σε αυτή την περίπτωση δεν χρειάζεται να ανησυχώ κάθε φορά για τα χρήματα της αγοράς τους. Μου επιτρέπει στην ουσία να διανείμω το μπάτζετ μου σε άλλα προϊόντα που είναι απαραίτητα για τα ράφια μου και προσφέρουν μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους» τόνισε σχετικά στο περιοδικό «Mini Market & Μικρή Λιανική». Σημείωσε, όμως, ότι «το πρόβλημα που έχουν αυτή τη στιγμή είναι ότι δεν μπορείς να πληρώσεις με κάρτα. Αν γίνουν ανέπαφες οι συναλλαγές για τον πελάτη, πιστεύω ότι θα έχουν πολύ μεγαλύτερη ζήτηση». Όσον αφορά τη γενικότερη κίνηση στην αγορά, ο κ. Βασίλακας τόνισε στο περιοδικό μας ότι βλέπει πάντα μισογεμάτο το ποτήρι: «Υπάρχει αρκετή κίνηση μετά τα Lockdown, αφού ο κόσμος που βγαίνει έξω θα ξοδέψει χρήματα, ειδικά μετά από τόσο καιρό σε καραντίνα. Από εκεί και πέρα εξαρτάται πάντα και από τον πωλητή. Αν σε όλο αυτό το διάστημα έχεις αναπτύξει μια θετική σχέση με τον πελάτη, δεν θα σε εγκαταλείψει όταν θα θέλει να αγοράσει 2-3 πράγματα, για να τρέξει στο σούπερ μάρκετ. Γι’ αυτό και θεωρώ ότι δεν πρέπει να υπάρχει γκρίνια από την πλευρά μας» εξήγησε στο περιοδικό μας.
