Η βιομηχανία των αλκοολούχων ποτών βρέθηκε σε δύσκολη θέση κατά την περίοδο της πανδημίας, αλλά τώρα ανακάμπτει δυναμικά. Η ανάκαμψη αυτή οφείλεται στον τουρισμό και την εγχώρια κατανάλωση. Οι πωλήσεις αυξάνονται τόσο σε αξία όσο και σε όγκο, φτάνοντας σε επίπεδα προ πανδημίας, με το ουίσκι να ξεχωρίζει και το ούζο να κατέχει την πρωτοκαθεδρία στην εξαγωγική δραστηριότητα. Ωστόσο, η υψηλή φορολόγηση αποτελεί “αγκάθι” για τον κλάδο.
Σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών (εκτός τσίπουρου και ούζου) αυξήθηκε κατά 32,8% το 2022 σε σύγκριση με το 2021, φτάνοντας τα 3,7 εκατομμύρια κιβώτια 9 λίτρων. Τα πωλήσεις εμφιαλωμένου τσίπουρου και ούζου αυξήθηκαν κατά 17,4% και 16,4% αντίστοιχα, ενώ οι συνολικές πωλήσεις αλκοολούχων ποτών αυξήθηκαν κατά 28,2%, φτάνοντας τα 5 εκατομμύρια κιβώτια 9 λίτρων το 2022. Το 2022, οι πωλήσεις βρίσκονται στο 63% του επιπέδου του 2009.
Οι τιμές των αλκοολούχων ποτών αυξήθηκαν κατακόρυφα μετά το 2010 λόγω των διαδοχικών αυξήσεων του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης και του συντελεστή ΦΠΑ. Συγκεκριμένα, οι τιμές στη λιανική αγορά αυξήθηκαν κατά 37,5% για τα αλκοολούχα ποτά, κατά 31,8% για τη μπύρα και κατά 9,0% για το κρασί, ενώ το γενικό επίπεδο τιμών αυξήθηκε κατά 17,3%. Ενδεικτικά, η τιμή μιας φιάλης αλκοολούχου ποτού που κόστιζε περίπου 13 ευρώ το 2009, τώρα πλησιάζει τα 20 ευρώ. Οι φόροι αντιπροσωπεύουν το 55,1% της τελικής τιμής.
Σύμφωνα με την μελέτη του ΙΟΒΕ, η Ελλάδα έχει τον υψηλότερο συντελεστή ΕΦΚ αλκοολούχων ποτών ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ-27 (σε μονάδες ισοδυναμίας αγοραστικής δύναμης) και υπερδιπλάσιο από τον μέσο όρο γειτονικών και τουριστικά ανταγωνιστικών χωρών. Μάλιστα, επισημαίνεται ότι η υψηλή φορολόγηση έχει αρνητικές επιπτώσεις τόσο στην εγχώρια αγορά, αυξάνοντας τα κίνητρα παράνομου εμπορίου, όσο και στο τουριστικό προϊόν, μειώνοντας την ανταγωνιστικότητά του. Οι φόροι μπορεί να αντιπροσωπεύουν πάνω από το ήμισυ (55,1%) της τελικής λιανικής τιμής ενός αλκοολούχου ποτού. Στη μελέτη εκτιμήθηκε ότι οι συνολικές απώλειες φορολογικών εσόδων από το παράνομο εμπόριο αλκοολούχων ποτών ανέρχονται σε περίπου 70 εκατ. ευρώ (μη καταβολή ΕΦΚ και ΦΠΑ), χωρίς να υπολογίζονται οι απώλειες από το προϊόν των διήμερων αποσταγματοποιών.
