Καπνικά προϊόντα. Ενισχύθηκαν οι πωλήσεις τσιγάρων και άλλων προϊόντων καπνού εν μέσω κορωνοϊού, αυξάνοντας τους πελάτες στα μίνι μάρκετ, τα οποία συνεχίζουν όμως να αναζητούν τρόπους για την αύξηση των κερδών τους.
Του Βάιου Τασούλα
Θετική η επίδραση των Lockdown στα μίνι μάρκετ
Τα καπνικά προϊόντα αποτελούν βασική κατηγορία πωλήσεων για τα μίνι μάρκετ, τα περίπτερα και τα καταστήματα ψιλικών, καθώς συχνά είναι το νούμερο ένα στις πωλήσεις τους, αλλά και ο «κράχτης» για την είσοδο πελατών στο μαγαζί. Τα τελευταία χρόνια όμως, και μετά την οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας, οι αυξήσεις στη φορολογία ήταν συνεχόμενες, ειδικά στα τσιγάρα, την ώρα που οι πωλήσεις τους άρχισαν να παρουσιάζουν μονοπωλιακές τάσεις στην αγορά. Είναι χαρακτηριστικό ότι η φορολογική επιβάρυνση για την Ελλάδα υπολογίζεται πια κοντά στο 85% επί της τιμής και αποτελεί μία από τις υψηλότερες σε όλη την Ευρώπη. Την ίδια ώρα, οι επαγγελματίες της λιανικής είχαν να αντιμετωπίσουν προβλήματα στον τρόπο αγοράς των προϊόντων, αφού οι οικονομικές συμφωνίες δεν ήταν καθόλου ευνοϊκές για τους ίδιους και τα καταστήματά τους. Η υποχρεωτική χρήση των POS ελαχιστοποίησε τα περιθώρια κέρδους για τα καταστήματα της μικρής λιανικής, που αναζητούν πια διεξόδους για να εκμεταλλευτούν τη συγκεκριμένη αγορά. Η αγορά αυτή συνεχίζει να έχει μεγάλη ζήτηση, αλλά με νέα δεδομένα πια και για τις πωλήσεις. Το κάπνισμα έχει αρχίσει να μειώνεται πλέον σε μεγάλο βαθμό στην Ελλάδα, όμως παράλληλα νέες κατηγορίες στα καπνικά προϊόντα, δείχνουν να ακολουθούν ανοδική τροχιά, δίνοντας την ευκαιρία στα μίνι μάρκετ και τα περίπτερα να αξιοποιήσουν εκ νέου το βασικό τους όπλο.
Νέα δεδομένα για το κάπνισμα στην Ελλάδα
Σημαντική μείωση του καπνίσματος καταγράφεται τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, με τη νέα γενιά να απομακρύνεται από τα παραδοσιακά τσιγάρα και να αναζητά εναλλακτικές σε άλλα προϊόντα καπνού, όπως το ηλεκτρονικό τσιγάρο, τον καπνό για στριφτό, τον ναργιλέ και το θερμαινόμενο τσιγάρο. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο επιπολασμός του καπνίσματος στον ενήλικο πληθυσμό τον Σεπτέμβριο του 2019 ήταν 24,9% για τους καθημερινούς καπνιστές (περισσότερο από ένα τσιγάρο την ημέρα) και 3,7% για τους περιστασιακούς καπνιστές (λιγότερο από 7 τσιγάρα την εβδομάδα). Σύμφωνα με αντίστοιχες μετρήσεις της ΕΛΣΤΑΤ σε 8.500 νοικοκυριά σε όλη την Ελλάδα, κατά τα έτη 2009, 2014 και 2019 παρατηρείται μείωση των καθημερινών καπνιστών κατά 24,5% και των περιστασιακών καπνιστών κατά 38,3%. Ακόμη πιο εντυπωσιακά είναι τα αποτελέσματα σε άτομα ηλικίας κάτω των 24 ετών. Η συνολική μείωση του καπνίσματος σε αυτή την ηλικιακή ομάδα φθάνει το 52,4%, δείχνοντας ότι οι νέοι, και στην πατρίδα μας, έχουν απομακρυνθεί αρκετά από τις πάγιες επιλογές προηγούμενων χρόνων.
Το ηλεκτρονικό τσιγάρο «κερδίζει» τη νέα γενιά καταναλωτών
Τα στοιχεία δείχνουν, λοιπόν, μεγάλη μείωση του καπνίσματος στη νέα γενιά καταναλωτών, ειδικά στις ηλικίες κάτω των 24 ετών, όπου παρατηρείται όμως σημαντική αύξηση στη χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου. Έρευνα του ΕΠΙΨΥ (Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής), με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος (31 Μαΐου), επισημαίνει την αύξηση της χρήσης του ηλεκτρονικού τσιγάρου, καταδεικνύοντας ότι μολονότι απευθύνεται στους ενήλικες ως μέσο διακοπής του καπνίσματος, το προϊόν αυτό έχει πετύχει να διεισδύσει και μεταξύ των εφήβων, ανεξάρτητα με το εάν αυτοί καπνίζουν ή όχι παραδοσιακά τσιγάρα. Σύμφωνα με το ΕΠΙΨΥ, το οποίο παρακολουθεί τη συμπεριφορά αυτή για περισσότερο από μία 30ετία, περισσότεροι από 2 στους 5 μαθητές του Λυκείου (44%) αναφέρουν ότι έχουν κάνει χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου έστω και μία φορά, ενώ 1 στους 8 (13%) κάνει χρήση του αυτήν την περίοδο. Μάλιστα, την τελευταία πενταετία έχει αυξηθεί το ποσοστό των 16χρονων (μαθητές της Α’ Λυκείου) που έχουν δοκιμάσει ηλεκτρονικό τσιγάρο έστω και μια φορά (από 19% το 2015 σε 35% το 2019), αλλά και όσων κάνουν χρήση αυτήν την περίοδο (από 7% σε 11%). Η παραπάνω τάση είναι ενδεικτική της μεγάλης διείσδυσης των νέων προϊόντων καπνίσματος στους εφήβους.
Μια σημαντική μερίδα εφήβων πειραματίζεται ή χρησιμοποιεί σήμερα μια γκάμα συσκευών καπνίσματος, η οποία περιλαμβάνει από τον κλασικό ναργιλέ έως το ηλεκτρονικό και το θερμαινόμενο τσιγάρο. Είναι χαρακτηριστικό ότι –σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΠΙΨΥ– περισσότεροι από 4 στους 5 (85%) μαθητές λυκείου θεωρούν «ακίνδυνη» τη χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου 1-2 φορές, σχεδόν 3 στους 4 (73%) θεωρούν το ίδιο για τον ναργιλέ και σχεδόν 3 στους 5 (58%) θεωρούν «ακίνδυνο» τον πειραματισμό με το θερμαινόμενο τσιγάρο.
