Μέτρα στήριξης λόγω ενέργειας-κορωνοϊού. Aκριβή ενέργεια και υγειονομική κρίση ωθούν τις εξελίξεις προς ανακοίνωση νέων μέτρων στήριξης από την κυβέρνηση, ενώ περίπου 6,4 δισ. ευρώ προγραμματίζεται να διοχετευτούν εντός του 2022 σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά από το τραπεζικό σύστημα καθώς, τόσο οι ανάγκες, όσο και η ζήτηση για δάνεια αναμένονται αυξημένες λόγω του πολλαπλασιαστή του Ταμείου Ανάκαμψης.
Τoυ Στέφανου Παπαπολυμέρου
Τραπεζική λιανική στην υπηρεσία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό των Τραπεζών, σχεδόν το 60% θα αφορά στη λιανική τραπεζική και τα υπόλοιπα στις επιχειρήσεις. Ιδιαίτερη ζήτηση αναμένεται στα στεγαστικά και στα καταναλωτικά δάνεια, όπου οι νέες εκταμιεύσεις αναμένεται να φτάσουν σε 1,2 δισ. ευρώ για απόκτηση κατοικίας και άνω του 1 δισ. στην καταναλωτική πίστη με το μεγαλύτερο κομμάτι να αφορά την αγορά αυτοκινήτου και τις δαπάνες που σχετίζονται με την αγορά σπιτιού. Τα υπόλοιπα θα αφορούν δάνεια σε επιχειρήσεις, μικρομεσαίες, μικρές και ελεύθερους επαγγελματίες. Διευκρινίζεται ότι ορισμένες τράπεζες εντάσσουν τις μικρές, πολύ μικρές επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες στη λιανική τραπεζική. Λαμβάνοντας αυτό υπ’ όψιν, η λιανική τραπεζική θα απορροφήσει περίπου το 60% των καθαρών δανείων 6,4 δισ. ευρώ το 2022. Τα παραπάνω προέκυψαν από το γεγονός πως για λογαριασμό των τεσσάρων συστημικών Τραπεζών, δηλαδή των Eurobank, Alpha Bank, Πειραιώς και Εθνικής, εκταμιεύτηκαν δάνεια ύψους 16,5 δισ. ευρώ στο εννεάμηνο του 2021, με ετήσιο στόχο περίπου τα 20-22 δισ. Εντούτοις, η καθαρή πιστωτική επέκταση προς τον ιδιωτικό τομέα ήταν μόλις 58 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος. Αιτία, οι αποπληρωμές δανείων, οι τιτλοποιήσεις (ανακατατάξεις) και οι διαγραφές. Έτσι, από τα 16,5 δισ. ευρώ, καθαρή αύξηση είχαν τα επιχειρηματικά δάνεια κατά περίπου 1 δισ., ενώ η πιστωτική επέκταση προς τα νοικοκυριά ήταν αρνητική κατά 1,3 δισ. ευρώ. Πρόκειται για μια εικόνα που εντός του 2022 αναμένεται να παρουσιάσει ριζική αλλαγή.
Σύμφωνα με τα σχέδια των εν λόγω τραπεζών, τα καθαρά δάνεια που θα δοθούν στην πραγματική οικονομία εκτιμώνται στα 10 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό προκύπτει από μέση καθαρή πιστωτική επέκταση κατά περίπου 1,5 δισ. ευρώ ανά τράπεζα, συν τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης (3,6 δισ. ευρώ). Στο συνολικό ποσό θα πρέπει να περιληφθούν δάνεια από την Τράπεζα Αττικής και τις υπόλοιπες μικρότερες τράπεζες, την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα και άλλους οργανισμούς (ΕτΕΠ), συγχρηματοδοτούμενα κ.λπ. Τα 3,6 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης θα κατευθυνθούν, κατά κύριο λόγο, στις μεγάλες επιχειρήσεις, ώστε να επιταχυνθεί η απορρόφηση και αξιοποίηση των κονδυλίων εμπροσθοβαρώς και τα υπόλοιπα, όπως προαναφέρθηκε, σε νοικοκυριά και μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Tο αποθεματικό της κυβέρνησης έναντι του Covid ανέρχεται σε 1 δισ. ευρώ και αν η πανδημία κλιμακωθεί, το οικονομικό επιτελείο θα στραφεί στο υψηλό ταμειακό μαξιλάρι των περίπου 32 δισ ευρώ.
Επιπλέον 1,5 δισ. ευρώ για δάνεια σε επιχειρήσεις
Εν τω μεταξύ, ποσό ύψους 1,57 δισ. ευρώ θα διατεθεί άμεσα προς έξι ελληνικές τράπεζες, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) για να ξεκινήσει η χρηματοδότηση των ιδιωτικών επενδύσεων από το σκέλος των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Το υπουργείο Οικονομικών προχώρησε στην υπογραφή των επιχειρησιακών συμφωνιών με έξι ελληνικές τράπεζες με το ποσό που θα εκταμιευθεί άμεσα να ανέρχεται σε 970 εκατ. ευρώ. Τις έξι συμφωνίες υπέγραψαν, στο πλαίσιο διαδικτυακής εκδήλωσης, την Τρίτη 28 Δεκεμβρίου 2021, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, κ. Θόδωρος Σκυλακάκης και εκπρόσωποι των εξής πιστωτικών ιδρυμάτων: Εθνική Τράπεζα, Τράπεζα Πειραιώς, Alpha Bank, Εurobank, Optima Bank και Παγκρήτια Τράπεζα.
Προσεχώς νέα μέτρα από την κυβέρνηση
Ταυτόχρονα, κυβέρνηση και οικονομία βρίσκονται ανάμεσα στις συμπληγάδες δύο παράλληλων κρίσεων, εξετάζοντας οικονομικά μέτρα στήριξης έναντι της υγειονομικής απειλής, ενώ αντιμετωπίζει ταυτόχρονα το τσουνάμι της ακρίβειας σε βασικά προϊόντα και στην ενέργεια. Οι επιπτώσεις σε ιδιωτική κατανάλωση και ενδεχομένως σε κρατικά έσοδα να αποτυπωθούν για το διάστημα μετά τα Χριστούγεννα, από τότε δηλαδή που επιβλήθηκαν οι περιορισμοί. Εξετάζεται η εικόνα των απωλειών με τη συλλογή των στοιχείων από τις μειώσεις των εισπράξεων και έτσι οι ηλεκτρονικές συναλλαγές, οι δηλώσεις ΦΠΑ και τα στοιχεία στο πλαίσιο του προγράμματος των επιστρεπτέων προκαταβολών θα μπουν, μεταξύ άλλων, στο μικροσκόπιο. Τα όποια μέτρα στήριξης απαιτούν θα είναι στοχευμένα και όχι οριζόντια και θα προσαρμόζονται με βάση τις εξελίξεις και την επιβολή των κοινωνικών περιορισμών. Το μείγμα της επικείμενης δέσμης μέτρων δίνει βαρύτητα στις θέσεις εργασίας και παραλλήλως εξετάζονται και τα αιτήματα της αγοράς, ως προς τις υποχρεώσεις σε εφορία και ταμεία. Στο τραπέζι είναι αναστολές φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων, η χρονική μετάθεση της ένταξης των συσσωρευμένων «πανδημικών» υποχρεώσεων, παρεμβάσεις για μειωμένα ενοίκια αλλά και μέτρα τόνωσης στοχευόμενα σε κλάδους και επιχειρήσεις που έχουν αποδεδειγμένα πληγεί.
Αποθεματικό «μαξιλάρι»
Tο αποθεματικό της κυβέρνησης έναντι του Covid ανέρχεται σε 1 δισ. ευρώ και αν η πανδημία κλιμακωθεί και διαρκέσει παραπάνω από τις εκτιμήσεις, το οικονομικό επιτελείο θα στραφεί στο υψηλό ταμειακό μαξιλάρι των περίπου 32 δισ ευρώ. Σχετικά, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, κ. Γιάννης Οικονόμου, ανέφερε ότι υπάρχει μία διαρκής κινητικότητα από την πλευρά της κυβέρνησης, διότι από τις αρχές του φθινοπώρου είμαστε αντιμέτωποι με πληροφορίες και ενδείξεις μεγάλων ανατιμήσεων που, με αφορμή την ενέργεια αλλά και τη διαφορά μεταξύ προσφοράς και ζήτησης εξαιτίας των παράπλευρων συνεπειών της πανδημίας, έχει παρατηρηθεί αύξηση τιμών διεθνώς. «Από την πρώτη στιγμή η κυβέρνηση, σε όλα τα επίπεδα, έκανε παρεμβάσεις. Και σε ό,τι αφορά τη στήριξη για να έχουν όσο το δυνατόν μικρότερο αποτύπωμα οι τιμές στην ενέργεια (400 εκατ. μόνο τον Γενάρη για στήριξη στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος και σε νοικοκυριά, αλλά και σε επιχειρήσεις) παρακολουθούμε το φαινόμενο, όσον αφορά τις αυξήσεις και ανατιμήσεις που αναμένονται το επόμενο διάστημα, είμαστε σε διαρκή επικοινωνία με την αγορά και εξετάζουμε μία σειρά παρεμβάσεων».
