Νέες αγοραστικές συνήθειες. Η διεθνής κρίση τιμών και η εκτόξευση του κόστους για την ενέργεια έχει ήδη αρχίσει να επηρεάζει και τις αγορές των Ελλήνων σε σούπερ και μίνι μάρκετ, δημιουργώντας νέα δεδομένα και για τους επαγγελματίες της μικρής λιανικής.
Του Στέλιου Ασλανίδη
Η κρίση στην αγορά επηρεάζει τους καταναλωτές
Ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι συνέπειές του συνεχίζονται σε όλη την Ευρώπη, επηρεάζοντας σε μεγάλο βαθμό και την Ελλάδα. Καταναλωτές και επαγγελματίες έχουν κληθεί να αντιμετωπίσουν νέα μεγάλα προβλήματα οικονομικής φύσεως, γεγονός που πάγωσε ξανά και την αγορά. Νέα έρευνα από το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) σε σχέση με θέματα της επικαιρότητας, με δείγμα από 1.000 καταναλωτές, που αφορούσε μεταξύ άλλων και στην αντιλαμβανόμενη επίδραση του πολέμου στην Ουκρανία στις καταναλωτικές συνήθειες στην Ελλάδα, καταγράφει σημαντικές αλλαγές.
Το 41% των Ελλήνων αποφεύγει να κάνει αγορές, για να έχει χρήματα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
Το 79% κυνηγάει προσφορές και εκπτώσεις
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, υπάρχουν σημαντικές αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες των καταναλωτών σε διάφορα πεδία συμπεριφορών, οι οποίες αποδίδονται είτε στον πόλεμο στην Ουκρανία είτε στις συνέπειες του πολέμου, όπως είναι οι ανατιμήσεις προϊόντων. Κατ’ αρχάς, είναι ξεκάθαρη μία τάση των καταναλωτών για εξοικονόμηση χρημάτων για τις αγορές βασικών αγαθών. Συγκεκριμένα:
- Το 79% του κοινού δηλώνει ότι κυνηγάει περισσότερο προσφορές και εκπτώσεις, άλλωστε η μέση εξοικονόμηση των καταναλωτών από τις προσφορές και τις εκπτώσεις στο σούπερ μάρκετ ξεπερνάει σταθερά το 13%.
- Το 74% δηλώνει ότι επιλέγει οικονομικότερες ή φτηνότερες επιλογές προϊόντων, κάτι που αποδεικνύεται από την αύξηση των πωλήσεων των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας το πρώτο τρίμηνο του 2022, η οποία πλησιάζει το 10%.
- Το 61% δηλώνει ότι έχει μειώσει συνολικά τις αγορές σε είδη τροφίμων και είδη παντοπωλείου.
Μειώνουν τις αγορές τους οι καταναλωτές
Η εκτόξευση στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος έχει οδηγήσει πολλούς Έλληνες να προσέχουν την κατανάλωση που κάνουν σε σταθερή βάση, ώστε να εξοικονομούν όσο περισσότερο μπορούν. Συγκεκριμένα, το 60% του κοινού δηλώνει ότι έχει μειώσει το τελευταίο διάστημα την κατανάλωση ρεύματος. Πρόκειται άλλωστε και για τη δαπάνη με τη μεγαλύτερη ανατίμηση το τελευταία διάστημα. Εκτός των βασικών αγαθών, όμως, εντονότερη είναι η τάση εξοικονόμησης χρημάτων στις δευτερεύουσες αγορές, όπως είναι οι αγορές για προσωπική φροντίδα, για είδη οικιακής βελτίωσης ή για αγορές παγίων.
Συγκεκριμένα:
• Το 75% δηλώνει ότι έχει αναβάλει αγορές για προσωπικά αντικείμενα, για ρούχα ή για είδη σπιτιού. Πρόκειται για μία τάση που συμπίπτει σε μία χρονική συγκυρία κατά την οποία η αγορά ανέμενε μεγαλύτερη κίνηση λόγω και της εκπτωτικής περιόδου.
• Το 41% αποφεύγει να κάνει αγορές, για να έχει χρήματα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Η τάση αυτή, η οποία καταγράφηκε και την περίοδο της κρίσης της πανδημίας, καταγράφεται και σήμερα, αρκετά εντονότερα.
Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι μόλις το 16% του κοινού έχει αποταμιεύσει χρήματα τον τελευταίο χρόνο.
Βασικό κριτήριο η χρηματική δαπάνη
Το πόσο έντονη είναι η στροφή του αγοραστικού κοινού στην εξοικονόμηση χρημάτων αποτυπώνεται στο σχήμα του ΙΕΛΚΑ. Ο πίνακας καταγράφει διαχρονικά την προτεραιότητα που δίνουν οι καταναλωτές την τελευταία τετραετία σε σχέση με την επιλογή τροφίμων. Συνολικά τον τελευταίο χρόνο, από τον Ιούλιο και μετά, η χρηματική δαπάνη αποτελεί το βασικό κριτήριο, αλλά ειδικά στην τελευταία μέτρηση του Απριλίου 2022 η ένταση είναι εντυπωσιακή. Ενώ τα προηγούμενα χρόνια το ποσοστό του αγοραστικού κοινού που αγόραζε με βασικό κριτήριο τα χρήματα έφτανε γύρω στο 30%, στο ίδιο επίπεδο με τους καταναλωτές που βασίζονταν σε ποιοτικά κριτήρια, σήμερα το ποσοστό αυτό πλησιάζει το 60%. Το στοιχείο αυτό δείχνει πόσο έντονη είναι η ανησυχία του κοινού και ποιο το μέγεθος της αλλαγής στην αγοραστική συμπεριφορά.
Το 98% των στελεχών της αγοράς θεωρεί ότι η επίδραση του πολέμου στην Ουκρανία θα κρατήσει τουλάχιστον έως το τέλος της χρονιάς.
Με δεδομένο ότι η κρίση λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και η αναστάτωση στις διεθνείς τιμές και στη διεθνή εφοδιαστική αλυσίδα τροφίμων δε φαίνεται να αποκλιμακώνεται στο άμεσο μέλλον, οι καταγραφές τις συγκεκριμένης έρευνας δείχνουν ότι το ελληνικό καταναλωτικό κοινό είναι ανήσυχο τόσο για το παρόν όσο και για το μέλλον, κάτι που επηρεάζει πλέον τις καταναλωτικές του συνήθειες. Παρ’ όλα αυτά, δεν καταγράφεται ανησυχία του κοινού για ελλείψεις σε κάποια προϊόντα. Συγκεκριμένα, μόλις το 13% δηλώνει ότι δεν εμπιστεύεται τα σούπερ μάρκετ ως προς τη μέριμνα να μην υπάρξουν ελλείψεις στα ράφια των καταστημάτων, με τη συντριπτική πλειονότητα (87%) να μη δηλώνει τέτοια ανησυχία. Αυτό είναι αποτέλεσμα τόσο της παρούσας εικόνας των καταστημάτων, τα οποία δεν παρουσιάζουν ελλείψεις, όσο και της εμπειρίας από την κρίση της πανδημίας του 2020, οπότε και πάλι δεν είχαν υπάρξει ελλείψεις στα ράφια των καταστημάτων.
